Αν η ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Harvard είναι το Νο 1 «φυτώριο» των κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως, τότε το γειτονικό της νοσοκομείο, το Massachusetts General Hospital αποτελεί χώρο εξάσκησης και εκπαίδευσης όσων γιατρών αποφοιτούν από το Harvard, θέτοντας τον εαυτό τους στην υπηρεσία των συνανθρώπων τους.
Το Massachusetts General Hospital είναι το τρίτο αρχαιότερο γενικό νοσοκομείο των ΗΠΑ και εγκαινιάστηκε το 1811, ενώ από το «επίσημο» ξεκίνημα της λειτουργίας του, το 1823 συνδέεται με ισχυρούς δεσμούς με το διάσημο πανεπιστήμιο της Βοστόνης, που διατηρεί τον βαρύγδουπο τίτλο της «Μέκκας» της ιατρικής.
Ιστορική αναδρομή
Η δημιουργία του Massachusetts General Hospital ξεκίνησε ως προσωπικό όραμα του αρχιεπισκόπου της Βοστόνης, John Bartlett, ενώ πρωτεργάτες του εγχειρήματος υπήρξαν δύο γιατροί, ο δρ. James Jackson και ο καθηγητής της ανατομίας δρ. John Collins Warren. Εφαλτήριο για τη δημιουργία του Massachusetts General Hospital αποτέλεσε η απόφαση των εξεχόντων πολιτών της Βοστόνης το 1810, πως έπρεπε να δημιουργηθεί στην πόλη τους ένα νοσηλευτικό ίδρυμα, συνειδητοποιώντας ότι κάτι τέτοιο θα ήταν προς όφελος της τοπικής ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ και θα επέτρεπε στους αποφοίτους του να αναπτύξουν στο έπακρον τις ιατρικές τους ικανότητες. Μετά από μια επιτυχημένη εκστρατεία συγκεντρώθηκαν οι απαραίτητοι πόροι για τη δημιουργία του νοσοκομείου και ο αρχιτέκτονας Charles Bulfinch σχεδίασε το κτίριο που στέγασε τους χώρους νοσηλείας και που μέχρι σήμερα φέρει το όνομά του. Μέσα στο ιστορικό κτίριο, που άνοιξε τις πύλες του τον Σεπτέμβριο του 1821, προκειμένου να περιθάλψει τον πρώτο του ασθενή, ένα ναυτικό με σύφιλη, έχουν γραφτεί μερικά από τα λαμπρότερα κεφάλαια της σύγχρονης ιατρικής.
Πρωτοπορία στην νευροχειρουργική
Το νοσοκομείο, που σήμερα εξειδικεύεται σε λεπτές επεμβάσεις νευροχειρουργικής, ξεκίνησε να λειτουργεί το 1823 με 73 κλίνες, οι οποίες μετά την πάροδο δύο αιώνων συνεισφοράς στη δημόσια υγεία έφτασαν τις 1.000. Σήμερα, το MGH εξυπηρετεί πάνω από ενάμιση εκατομμύριο ασθενείς τον χρόνο, εκ των οποίων 85.000 άτομα εισάγονται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών που θεωρείται ένα από τα καλύτερα των ΗΠΑ και απασχολεί πάνω από 20.000 εργαζόμενους ως μόνιμο προσωπικό. Το MGH λαμβάνει ετησίως τη μερίδα του λέοντος των κονδυλίων χρηματοδότησης, που προσφέρουν οι φορείς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα στην προώθηση της έρευνας και συμμετέχει στα μεγαλύτερα ερευνητικά προγράμματα που πραγματοποιούνται στην άλλη όχθη του Ατλαντικού.
Ιδρυτικό μέλος στην οργάνωση Partners Heathcare
Εκτός από τον τομέα της νευροχειρουργικής, όπου διαπρέπει, το Massachusetts General Hospital πρωτοπορεί στην ογκολογία και την παιδιατρική, δύο ιατρικούς τομείς για τους οποίους διαθέτει άρτια εξοπλισμένες πτέρυγες και επιπλέον αποτελεί μαζί με την ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Harvard ιδρυτικό μέλος της διεθνούς οργάνωσης Partners Heathcare. Πρόκειται για ένα δίκτυο δομών υγείας επικεντρωμένο στην περίθαλψη των ασθενών, την έρευνα, τη διδασκαλία και την προσφορά στην κοινωνία, τόσο με την τοπική όσο και με την παγκόσμια έννοια.
Η οργάνωση Partners Heathcare ιδρύθηκε στη Βοστόνη το 1994, από το γενικό νοσοκομείο της Μασαχουσέτης (GMH) και το Brigham and Women’s Hospital. Η οργάνωση περιλαμβάνει δημόσια και ειδικά νοσοκομεία, κέντρα υγείας, ένα εκτεταμένο δίκτυο γιατρών και άλλες δομές ή υπηρεσίες σχετιζόμενες με την υγεία. Τα μέλη της οργάνωσης Partners Healthcare συνεργάζονται με την ιατρική σχολή του Harvard και πρωτοστατούν στη βιοϊατρική έρευνα. Μέσω της οργάνωσης πραγματοποιείται η «αδελφοποίηση» νοσοκομείων που βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες ακόμα και σε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, ώστε οι ασθενείς του ενός, μαζί με τις κλινικές και διαγνωστικές τους εξετάσεις, να μπορούν να αξιολογηθούν από τους γιατρούς των άλλων νοσηλευτικών ιδρυμάτων της οργάνωσης.
Οι πρώτες λαμπρές στιγμές του MGH
Το Massachusetts General Hospital είναι το νοσοκομείο όπου… γεννήθηκε η χειρουργική αναισθησία, καθώς εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη δημόσια παρουσίαση της μεθόδου από τους γιατρούς William T.G. Morton and John Collins Warren, το 1846. Στα ιατρικά επιτεύγματα που μετρά το νοσοκομείο μέσα σε δυο αιώνες συνεισφοράς στην ιατρική περιλαμβάνονται η ταυτοποίηση της σκωληκοειδούς απόφυσης από τον γιατρό Reginald Fitz, το 1886, η δημιουργία της πρώτης κοινωνικής ιατρικής υπηρεσίας από τον Richard Cabot και την Ida Cannon, το 1905 και η πρώτη επέμβαση αποκατάστασης κομμένου άκρου (εν προκειμένω βραχίονα), το 1962, από τη χειρουργική ομάδα του δρ. Ronald Malt. Από το ξεκίνημά του, το Massachusetts General Hospital επικεντρώθηκε στη νευροχειρουργική. Το εκεί νευροχειρουργικό τμήμα αποτελεί σημείο αναφοράς για τις λεπτές επεμβάσεις παγκοσμίως και επιπλέον διαθέτει έντονο ελληνικό άρωμα, καθώς επικεφαλής του νευροχειρουργικού του τμήματος διετέλεσε για σειρά ετών ο διακεκριμένος καθηγητής νευροχειρουργικής του πανεπιστημίου Harvard, Νίκος Ζέρβας.
Τα νεότερα επιτεύγματα στο μέτωπο του καρκίνου και του διαβήτη
Από τα πρόσφατα επιτεύγματα που πραγματοποιήθηκαν μέσα στο Massachusetts General Hospital, ξεχωρίζει η δημιουργία του πρώτου τεστ υγρής βιοψίας για κακοήθη νοσήματα. Πρόκειται για μια εξέταση που «συλλαμβάνει» τα ελεύθερα καρκινικά κύτταρα στο αίμα με ένα απλό αιματολογικό τσεκάπ, ώστε στη συνέχεια να μπορούν οι επιστήμονες να τα απομονώνουν για περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις. Το έξυπνο τεστ που ανέπτυξε μια ομάδα ερευνητών του Massachusetts General Hospital αποτελείται από μια πλαστική πλάκα, καλυμμένη με 78.000 μικροσκοπικές ακίδες, οι οποίες είναι εμποτισμένες με ειδικά αντισώματα που αναγνωρίζουν και συγκρατούν τα καρκινικά κύτταρα. Όταν ένα μικρό δείγμα αίματος διοχετευτεί πάνω στην πλάκα, τα συνδεδεμένα καρκινικά κύτταρα χρωματίζονται με ειδικές φθορίζουσες χρωστικές ουσίες που τα καθιστούν εύκολα ορατά. Στο μέλλον τέτοιου είδους τεστ θα μπορέσουν να υποκαταστήσουν τις επεμβατικές βιοψίες. Για την ώρα χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της έκβασης της αντικαρκινικής θεραπείας, ώστε να αξιολογηθεί η πορεία του ασθενούς και να εξατομικευτεί η θεραπεία, γεγονός το οποίο αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της ιατρικής στη «μάχη» με τον καρκίνο. Το τεστ υγρής βιοψίας, που άλλαξε τα δεδομένα στη βιοψία των όγκων, δοκιμάζεται ήδη σε καρκινοπαθείς σε τέσσερα μεγάλα αντικαρκινικά κέντρα των ΗΠΑ. Πρόκειται για το ίδιο το γενικό νοσοκομείο της Μασαχουσέτης (MGH), το νοσοκομείο Sloan Kettering Memorial, το κέντρο για τον καρκίνο στο πανεπιστημίου του Τέξας και το ινστιτούτο για τον καρκίνο Dana Farber.
Εξίσου εντυπωσιακά είναι τα πρόσφατα επιτεύγματα των επιστημόνων του Massachusetts General Hospital στο μέτωπο του διαβήτη, καθώς εκεί κατασκευάστηκε το πρώτο πειραματικό σύστημα τεχνητού παγκρέατος που μπορεί να διοχετεύει στον οργανισμό, όχι μόνο ινσουλίνη, αλλά και γλυκαγόνη. Με τη βοήθεια αυτού του πρωτοποριακού τεχνητού παγκρέατος -που προχωρά ένα βήμα πιο πέρα από τις κλασικές αντλίες ινσουλίνης- διατηρούνται φυσιολογικά τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα των ασθενών και αποφεύγεται ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας από υπερβολική έκκριση ινσουλίνης, καθώς το ενδεχόμενο αυτό αντισταθμίζεται με την έκκριση γλυκαγόνης. Το πειραματικό πάγκρεας, που σχεδιάστηκε από τους ερευνητές του Massachusetts General Hospital, δοκιμάστηκε ήδη σε διαβητικούς ασθενείς και τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Παρόμοια συστήματα δοκιμάζονται από ερευνητικά κέντρα και φαρμακευτικές εταιρείες σε συνεργασία με το ερευνητικό ίδρυμα για τον νεανικό διαβήτη.
Το MGH ξαναγράφει τα βιβλία της γενετικής
Ο μακρύς κατάλογος με τα κατορθώματα του ανθρώπινου δυναμικού του MGH κλείνει με το πιο πρόσφατο επίτευγμα, που αλλάζει τα δεδομένα στην επιστήμη της γενετικής. Επιστήμονες από το MGH και την ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Harvard κατάφεραν να «σπάσουν» τους περιορισμούς της φύσης στη γυναικεία γονιμότητα, δημιουργώντας νέα ωάρια στο εργαστήριο από ωογενετικά βλαστικά κύτταρα ενηλίκων γυναικών. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπαραγωγικό βιολόγο Τζόναθαν Τίλι εφάρμοσαν πρώτα την τεχνική τους σε ποντίκια και στη συνέχεια την επανέλαβαν σε ανθρώπους. Το «πράσινο φως» στη δημιουργία μιας αέναης πηγής ωαρίων -που καταρρίπτει τη διαδεδομένη άποψη πως τα θηλυκά θηλαστικά γεννιούνται με πεπερασμένο αριθμό ωαρίων- άναψαν το 2009 κινέζοι επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Σανγκάης, απομονώνοντας ωογενετικά βλαστικά κύτταρα σε ποντίκια και αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα βιβλία της γενετικής θα γραφτούν ξανά από την αρχή.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η πρόοδος της ιατρικής άλλαξαν τελείως τα δεδομένα στην περίθαλψη, με αποτέλεσμα τεχνικές και θεραπείες που στις αρχές του 19ου αιώνα έμοιαζαν με σενάρια επιστημονικής φαντασίας, τώρα πλέον να αποτελούν τετριμμένες διαδικασίες της κλινικής πράξης. Από τότε μέχρι τώρα, τίποτα δεν είναι ίδιο στο Massachusetts General Hospital, εκτός από τη φράση-σύνθημα πάνω στην οποία το νοσοκομείο στήριξε και εξακολουθεί να στηρίζει τη λειτουργία του: «Κάθε άνθρωπος που αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα υγείας, είναι γείτονάς μας».
