Μαίρη Μοσχόβη
Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
H 15η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδικού Καρκίνου (International Childhood Cancer Day, ICCD). Δεν είναι ημέρα μνήμης αλλά είναι ημέρα δέσμευσης. Eπαναδιαβεβαιώνουμε την στάση μας και δεσμευόμαστε: α) να είμαστε κοντά σε κάθε παιδί και έφηβο με καρκίνο, β) σε κάθε παιδί και έφηβο που θεραπεύθηκε από κάποια μορφή καρκίνου, αλλά και γ) ημέρα που αποδίδουμε φόρο τιμής σε κάθε παιδί, που έχασε την μάχη με τον καρκίνο.
Μαίρη Μοσχόβη
Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Το μήνυμα της ICCD για το 2022 είναι «‘Better Survival’ is achievable» δηλαδή η βελτίωση της «επιβίωσης» είναι επιτεύξιμη και βελτίωση της επιβίωσης δεν σημαίνει μόνο, λιγότερους θανάτους, σημαίνει επιβίωση με λιγότερες επιπλοκές και καλύτερη ποιότητα ζωής για τα παιδιά και τους εφήβους που θα καταφέρουν να νικήσουν τον καρκίνο.
Κάθε χρόνο 400.000 παιδιά και έφηβοι θα νοσήσουν από καρκίνο. Στις αναπτυγμένες χώρες το 85% θα κερδίσει τη μάχη με τον καρκίνο και θα θεραπευθεί, αλλά η θεραπεία θα γίνει με χημειοθεραπεία, χειρουργείο ή καμιά φορά και με ακτινοβολία. Όλα αυτές οι θεραπείες έχουν τις δικές τους παρενέργειες και μπορεί να ταλαιπωρήσουν το παιδί και τον έφηβο κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Μπορεί επίσης να αφήσουν το στίγμα τους στην ζωή του παιδιού και του εφήβου, με αποτέλεσμα η ποιότητα ζωής του παιδιού και του εφήβου να μην είναι τόσο καλή όσο στους συνομήλικους τους.
Στόχος επομένως για το 2022 είναι η βελτίωση όλων αυτών των παραγόντων που θα χαρίσουν στο παιδί και τον έφηβο «καλύτερο αύριο».
Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
Έγκαιρη διάγνωση, ώστε ο καρκίνος να διαγιγνώσκεται σε πιο πρώιμα στάδια, οπότε χρειάζεται λιγότερη θεραπεία, με λιγότερες επιπλοκές, και υψηλότερα ποσοστά πλήρους ίασης.
Νέα φάρμακα, όπως η ανοσοθεραπεία συνέβαλαν σημαντικά στην αύξηση της επιβίωσης σε περιπτώσεις που η συμβατική θεραπεία αποτυγχάνει. Νέα μονοκλωνικά αντισώματα όπως το Adcertis (anti-C30) μεταφέρουν φάρμακο επάνω στο αντίσωμα, συνδέονται με το καρκινικό κύτταρο και απελευθερώνουν το φάρμακο μέσα στο καρκινικό κύτταρο. Με τον τρόπο αυτό, το καρκινικό κύτταρο καταστρέφεται στοχευμένα χωρίς την βλαπτική δράση σε άλλα όργανα (εικ.1). Το Adcertis αύξησε την επιβίωση στα λεμφώματα, και συνέβαλε τα μέγιστα ώστε ασθενείς με δύσκολες μορφές λεμφώματος να κερδίσουν τη μάχη της ζωής. Η έρευνα προχωρά ακόμη ένα βήμα μπροστά και στοχεύει να χρησιμοποιηθεί το Adcertis ως θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με λέμφωμα που όμως έχουν επιβαρυντικούς παράγοντες. Σε αυτούς τους ασθενείς, η συμβατική θεραπεία μπορεί να έφερνε την ίαση αλλά παράλληλα θα προκαλούσε σημαντικά προβλήματα που θα επιβάρυναν την ποιότητα ζωής. Για τον λόγο αυτό προτείνεται πλέον το μονοκλωνικό αντίσωμα Adcertis να χρησιμοποιηθεί ως αρχική θεραπεία.
Το Blincyto (blinatumomab) είναι αντίσωμα που συνδέει το Τ-λεμφοκύτταρο του ανθρώπου με το καρκινικό κύτταρο, γεφυρώνει το κενό μεταξύ αμυντικού συστήματος και καρκίνου και στοχεύει στην καταστροφή του καρκινικού κυττάρου από το Τ-Λεμφοκύτταρο (εικ 2). Προκαλεί υψηλά ποσοστά πλήρους ύφεσης και παρατείνει την επιβίωση σε ασθενείς με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία υψηλού κινδύνου. Γι’ αυτό το Blincyto έγινε θεραπεία πρώτης γραμμής και χορηγείται πριν τη μεταμόσχευση. Στο Συνέδριο της Αμερικανικής Ογκολογικής Εταιρείας (ASCO) το 2021, ανακοινώθηκε ότι o συνδυασμός Blincyto-Iclusig μπορεί να αντιπροσωπεύει μια νέα θεραπευτική επιλογή αποφεύγοντας εντελώς τη χημειοθεραπεία τόσο στην οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία, που είναι θετική στο χρωμόσωμα Φιλαδέλφεια όσο και στην αρνητική οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία.
Μελέτη έγινε σε 108 ασθενείς με BCP-ALL σε κλινική δοκιμή που σχεδιάστηκε για να συγκρίνει το Blincyto με τη θεραπεία σταθεροποίησης πριν από τη μεταμόσχευση σε παιδιά με πρώτη υποτροπή υψηλού κινδύνου BCP-ALL. Όλοι οι ασθενείς έλαβαν χημειοθεραπεία, και στη συνέχεια οι μισοί ασθενείς έλαβαν χημειοθεραπεία σταθεροποίησης ή Blincyto πριν προχωρήσουν σε μεταμόσχευση μυελού των οστών. H μονοθεραπεία Blincyto ως θεραπεία σταθεροποίησης πριν από το μεταμόσχευση μυελού των οστών σε παιδιά με υψηλού κινδύνου πρώτη υποτροπή BCP-ALL οδηγεί σε σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα, με χαμηλότερο κίνδυνο υποτροπής, και σημαντικά λιγότερες παρενέργειες από τη χημειοθεραπεία. Τα αποτελέσματα της μελέτης με Blincyto αναδεικνύουν ένα νέο πρότυπο θεραπείας. Επίσης με μέση παρακολούθηση 22 μηνών, το 69% των ασθενών που έλαβαν Blincyto δεν παρουσίασε υποτροπή της λευχαιμίας σε σύγκριση με το 43% των ασθενών που έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία. Η συνολική εκτίμηση επιβίωσης 36 μηνών ήταν 81% για τους ασθενείς που έλαβαν Blincyto έναντι 56% για αυτούς που έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία. Από τις μελέτες αυτές φαίνεται οτι, το Blincyto (blinatumomab) προκαλεί υψηλά ποσοστά πλήρους ύφεσης και παρατείνει την επιβίωση σε ασθενείς με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία.
Η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδικού Καρκίνου κάθε χρόνο μας δίνει την ευκαιρία να σηματοδοτήσουμε νέους στόχους με δύο κύριες κατευθύνσεις.
Η πρώτη κατεύθυνση είναι τα ποσοστά ίασης του καρκίνου της Παιδικής και Εφηβικής ηλικίας να ανεβούν σε ακόμη πιο υψηλά επίπεδα.
Η δεύτερη επίσης πολύ σημαντική κατεύθυνση στοχεύει να μειωθούν θεαματικά οι επιπλοκές, πρώιμες και απώτερες, χαρίζοντας καλύτερη ποιότητα ζωής στα παιδιά και τους εφήβους που θεραπεύθηκαν από καρκίνο.
Στόχος είναι η «ποιοτική» ίαση των παιδιών και των εφήβων χωρίς εγγύτερες ή απώτερες επιπλοκές, ώστε να έχουν μια φυσιολογική πλέον ζωή, γιατί «Better Survival is Αchievable». Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στους Times της ΝΥ ένα νέο ζευγάρι που όταν ήταν έφηβοι, θεραπεύθηκαν από καρκίνο και αργότερα παντρεύτηκαν στο εκκλησάκι του νοσοκομείου που θεραπεύθηκαν (εικ. 3). Είναι η καλύτερη απόδειξη ότι αξίζει κάθε χρόνο, να βάζουμε ακόμη υψηλότερους στόχους, γιατί μπορούμε να τους πετύχουμε…
